Son yıllarda Türkiye’de sağlık alanındaki çalışma koşullarının ağırlaşması, sağlıkta şiddetin artması, mesleğin ekonomik olarak sürdürülemez hale gelmesi ile başlayan ve her geçen gün artan bir tıbbi göç dalgası yaşanmaktadır.
14 Mayıs Cumhurbaşkanlığı seçimlerine az bir süre kala Cumhurbaşkanı ve AKP’li Cumhurbaşkanı Adayı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde yurt dışına giden doktorları geri dönmeye davet ettiği kamu spotu ‘hekim göçü’ konusunu yeniden gündeme getirdi. TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı’dan hekimlere ‘gitseler de olmaz’ söyleminin seçime kısa bir süre kala ‘Kardeşler evinize dönün’e dönüştüğü kamu ilanıyla ilgili BSHA’ya yorum geldi. Son 20 yılda yurt dışına giden doktor sayısının 40 kart arttığını belirten Fincancı, “Gitmemek için kamu spotu hazırlamak zorunda kaldılar. Ama çok geç kaldılar” dedi.
Yılın İlk Dört Ayında 811 Doktora Davranış Belgesi Aldı
Bilim Sıhhat Haber Ajansı (BSHA), yurt dışına giden ve yurt dışına gitmeye hazırlanan doktorlarla hükümetin sağlık politikaları, doktorlara yöneltilen ‘bırakın gitsinler’ telaffuzlarıyla başlayan değersizlik duygusu, ve kırgınlıkların neden olduğu doktor göçü. Doktor göçünün sayısal olarak ölçülmesine katkı sağlayan TTB’den geçen yılın ilk dört ayında 781 doktorun uygun devlet belgesi alırken, bu yılın ilk dört ayında 881 doktorun uygun devlet belgesi aldığı açıklandı. Uyum belgesi verilerini paylaşan ve tıbbi göç sorununun boyutunu elinden geldiğince ortaya koymaya çalışan neredeyse tek bir kurum var. BSHA, Türk Tabipler Birliği(TTB) Lideri Dr. Şebnem Korur, seçim öncesi Fincancı ile görüşerek doktorların ‘geri dönmeye’ davet edilmesi konusunda görüş aldı ve doktorların göç nedenleri, doktorların hangi koşullarda dönebileceği, ve doktorların dönmesi için yapılması gerekenler.
“İş ve Meslek Kuruluşları Sorunların Çözümünde Harekete Geçmeli”
BSHA’nın başlattığı ‘Hekim Göçü’ haberinde Türk Tabipleri Birliği Lideri Dr. Şebnem Korur’un bir sonraki adı Fincancı oldu. Ankara’daki TTB Genel Merkezi’nde buluştuğumuz Fincancı, tıbbi göçün nedenleri, sayısal verileri ve analiz önerileriyle ilgili sorularımızı yanıtladı. Fincancı, ayrılmaya hazırlanan doktorların geri dönmesi için Türkiye’de nelerin değişmesi gerektiğine ve 14 Mayıs seçimlerinden sonra olası bir iktidar değişikliği durumunda Türkiye’de nelerin değişmesi gerektiğine dair değerli açıklamalarda bulundu ve Türkiye’de neler olacağından bahsetti. yeni yönetim sağlık alanında iyileştirmeler yapmalı. Sorunların çözümünde emek ve meslek örgütleri birlikte hareket etmelidir” mesajını verdi.
Hekim Göçünü Önleyemediğimiz İçin Üzgünüz!
Türkiye’de 2023’ün ilk dört ayında yurt dışına çıkmak için gerekli belgeler arasında TTB’den iyi hal belgesi alan doktor sayısı 881’e ulaştı. Geçen yılın ilk dört ayında 781 olan sayı , bu yıl yükselişte! TTB, tıbbi göç konusunda veri sağlayabilen tek kurum olarak değerini koruyor. TTB Lideri Şebnem Korur Fincancı, Türkiye’de artan doktor ziyaretleri nedeniyle doktor göçünü engelleyemedikleri için üzgün olduklarını söyledi. Fincancı, “Yerini alamadığımız çalışma arkadaşlarımızı kendi ülkelerinde çalıştıramamanın üzüntüsünü yaşıyoruz ve kendimizi sorumlu hissediyoruz. Ama onların ilişkisini de anlıyoruz. Nitekim son 20 yılda sağlık alanı daha bariz bir şekilde inanılmaz bir yıkım yaşadı. Çalışma koşullarımız çok ağırlaştı ama her şeyden önce bir devalüasyonla karşı karşıya kaldık. Tabii bu AKP iktidarıyla başlayan bir durum değil. Bu devalüasyon adım adım bir süreçti” dedi.
Cunta Döneminde ‘Ağaca tutun da kaçmasınlar’ diyenleri de gördük!
Türkiye’de doktorlar üzerindeki baskının her zaman aktif olduğunu belirten Fincancı, “Cunta döneminde hekimler ağaçtan kaçmasın diyen siyasetçiler gördük. Ancak tabi bu giderek artan bir şekilde el kaldıran doktorların eli hastanın cebinde, hedefe işaret eden birçok konuşmanın mantığı, takip eden noktada onlar da gittiyse onlarla son buldu” diye konuştu. .
Giderlerse Gidelim Diyenler Geri Dön Demekte Geç Kaldı!
14 Mayıs seçimlerine kısa bir süre kala yurt dışına giden doktorların Türkiye’ye çağrıldığı kamu spotu ‘doktor göçü’ konusunu yeniden gündeme getirdi. Fincancı, AKP’nin Cumhurbaşkanı Adayı Recep Tayyip Erdoğan’ın hekimlere “Evinize dönün” diye seslendiği kamu hizmeti duyurusuna ilişkin sorumuzu “Kardeşlerim” diyerek yanıtladı: Çıkmamak için kamu spotu yapmak zorunda kaldılar hükümet. Ama artık çok geç kaldılar. Çünkü 36 saatlik nöbetten sonra kimse kamyonun altında ölmek istemez. Hiç kimse her gün hastaların şiddeti ve sağlıkta şiddetle yaşamak istemiyor.”
Deprem Bölgesinde Doktorlara Şiddet Uygulanıyor!
Doktorların çalışmak için yurt dışına gitmelerinin tek nedeni ekonomi değil! Değersizlik duygusu, sağlıkta şiddetin hedefi haline getirilmiş olmaları. Günümüzde hekim ve sağlık çalışanlarına yönelik şiddet her şart ve koşulda yavaşlamadığı sürece hekim ve sağlık çalışanlarının göçü durmayacak gibi görünüyor.
TTB Lideri Fincancı, hafta başında deprem bölgesinde bir doktorun şiddete maruz kaldığını anlatarak, “Bu kadar büyük zorluklara rağmen halen görevine devam eden arkadaşımız şiddet gördü. Böyle bir durumla karşı karşıyayız. Emeğinin karşılığını almayan, daha doğrusu emeğinin karşılığının ne olduğunu bilmeyen bir tıp pratiği vardır. Performans dediler, teşvik dediler, o zaman tabii ki hiçbir fark yoktu. Bilinmeyen bir fiyatla, bir sonraki ayda ne alacağınızı bilmediğiniz, hayatınızı planlayamadığınız bir ortamda, zor şartlar altında çalışıyorsunuz. Ancak en zoru genç meslektaşlarımızı değersizleştirme çabalarıdır. Bilimi hiçe sayan bu aşağılanma ve tabii ki yönetimin baskıları büyük önem taşıyor. Sağlıkta şiddet denildiğinde sadece hasta ve hasta yakınlarının uyguladığı şiddeti değil, idarecilerin uyguladığı şiddeti de göz ardı etmemek gerekir. İnanılmaz bir performans baskısı var. Nitelikten çok nicelik için bir tartışma var. Bu bire bir süre, 3-5 dakikalık aralıklarla hastaya bakmaya indirgenmiştir. Ancak bu süre zarfında hastanın yüzüne bakabilir ve bazen yüzüne bile bakamazsınız. Sadece bilgisayar ekranına bakıyorsunuz. Böyle bir ortamda çalışmak istemiyorlar.”
Yurtdışına Çıkış Son 20 Yılda 40 Kat Arttı!
TTB Lideri Fincancı, “TTB’nin iyi hal belgesi sayısını paylaşıyoruz ama bu yurt dışına çıkmaya hazırlanan meslektaşlarımızın gerçek sayısını göstermiyor” dedi ve şöyle devam etti: Meslektaşlarımız da var. Ancak sadece bizden iyi durumda belge isteyenlere baktığımızda bile arada çok dramatik bir fark olduğunu görüyoruz. Son 20 yılda yurt dışına gitmeye çalışan doktor sayısı 40 kat arttı. Yurt dışına çıkmak kolay değil. Bunu hepimiz iddia edebiliriz. Köklerinden uzak dur. Anadilinde konuşamamak, hekimlik yapamamak, kendi kültüründe hekimlik yapamamak çok zordur ve tabi ki doktorlar aldıkları eğitim gereği evrensel ilkelerle mesleklerini icra etmektedirler. Muhtemelen bu anlamda en az etkilenecek mesleklerden birini oluştursalar da sevdiklerinizi ve akrabalarınızı bırakıp göç etmek zorunda kalmak çok zor. İnsanlar ve gençler göçe zorlandı. Bu belirsizlik hali, bu çaresizlik hali ve baskıcı zihniyet maalesef insanları göçe zorladı.”
İyi Davranış Belgelerinde Meslek Kuruluşları Daha Çok Tercih Ediliyor
Türkiye’den yurt dışına giden doktorların tam sayısına ulaşmanın çok da mümkün olmadığını ve bu rakamlara net bir şekilde hiçbir yerden ulaşamadıklarını belirten Fincancı, “Sağlık Bakanlığı da yeterli durum belgesi veriyor. Avrupa ülkeleri ve ABD genellikle Sağlık Bakanlığı tarafından verilen devlet belgelerini yeterli bulmamaktadır. O da bir meslek kuruluşuna üye olmak istiyor çünkü diğer ülkelerde bir meslek örgütüne üye olmak zorunlu. Ayrıca meslek kuruluşundan uygun davranış belgesinin alınmasını ister. Çünkü bir doktorun etik ülkelere uygun olup olmadığını ve mesleğini etik unsurlar çerçevesinde yapıp yapmadığını değerlendiren asıl kurum meslek kuruluşlarıdır. Ayrıca mesleğin etik ilkelerinin gelişimine katkıda bulunur ve denetler. Bu nedenle, diğer ülkeler büyük ölçüde meslek kuruluşundan kalite belgesi talep etmektedir. Ancak tabi ki uygunluk belgesi istemeyen ülkeler de olabilir. Ancak geçen yıl özellikle yurt dışı gezilerinin artmasıyla birlikte diğer ülkelerden de bizlere bir takım yazılar ve sorular gelmeye başladı. Örneğin, Fas Büyükelçiliği bize bir dizi kural gönderdi. Yurtdışına çıkmak isteyen doktorların istediği evraklar vardı. Ve burada güzel devlet belgesinin meslek kuruluşundan alınması kuraldı. Sadece Avrupa ülkeleri değil, dünyanın birçok ülkesi de meslek kuruluşlarından bu belgeleri fiilen talep ediyor” dedi.
Göç Sorununa Dikkat Çekmek İçin İyi Hal Belgelerinin Sayılarını Açıkladık!
TTB, uygunluk belgesine ilişkin verileri geçmiş yıllara göre düzenli olarak kamuoyu ile paylaşmaktadır. TTB Lideri Fincancı, bu açıklamaları nedeniyle bazı meslektaşlarından eleştiri aldıklarını belirterek, “Bu veriler ışığında bile ortaya çıkan tablo çok ürkütücü. Maalesef bazı meslektaşlarımız bu paylaşımdan rahatsız. Yurtdışındaki doktorları zorladıkça suçlamalarla karşılaşıyoruz. Paylaşma nedenimiz bir gerçekliğe dikkat çekmek. Meslektaşlarımızı tüketen ağır çalışma koşullarının sona ermesi, doktorların ülkeyi terk etmemesi için çalışma koşullarının iyileştirilmesi duyurusu ile bu ayki iyi hal belgesi bilgi paylaşımını yayınladık. 2022’nin ilk dört ayındaki sayı 781, 2021’in ilk dört ayındaki sayı ise 329 oldu.
Doktorlar Geri Dönüyor mu? Gitmekten Vazgeçecek mi?
Türkiye’de sağlık alanındaki tahribatın her anlamda çok büyük olduğuna işaret eden TTB Lideri Fincancı, “Her şeyden önce sağlıkta dönüşüm adı altında yaptıkları tüm değişiklikleri ve sağlıkta dönüşüm adı altında yaptıkları tüm değişiklikleri ortadan kaldıracak bir iradeye ihtiyaç var. oturup sağlığı yeniden planlamak. Kim seçilirse seçilsin bu çalışmalar emek ve meslek örgütleri ile birlikte yürütülmelidir. Elbette kolay değil ama yapmak mümkün. Bunlar öncelikle yapılabilecek iyileştirmelerdir. Bunları ana gelir kaynağı olan vergilerden elde etmek elbette mümkün, Türkiye’nin bu gücü var ama bunu tercih etmiyorlar ve ayırdıkları kaynakları özel sermayeye aktarmayı tercih ediyorlar. Tamamlayıcı sağlık sigortası ve katılma paylı ve ek ödemeli sigorta sistemi ile bunu sağlamak mümkün değildir. Özel sermayeye kaynak aktarımı durdurulmalıdır. Ama en değerlisi hastalanmadan müdahale etmek, hakikate dayalı koruyucu sağlık hizmeti, bütüncül koruyucu sağlık hizmeti, ekip çalışması, kamusal alanlarda nüfus ve bölge bazlı planlama yapılmalıdır. Liste bazlı bir sistem olduğu için siz Ankara’dayken aile doktorunuzun Erzincan’da bulunmaması gerekmektedir. Ne yazık ki, böyle örnekler var. Bunu yapabilmek için performansa baskı yapmadan kaliteye önem veren bir çalışma modeli kurmak gerekiyor. Kendi kaynaklarımız bu önerileri karşılayabilecek durumda” dedi.
Doktorlar Geri Dönmek İçin İnanç Hissetmeli!
Tüm dünyada çoklu bir kriz ortamı olduğuna dikkat çeken TTB Lideri Şebnem Korur Fincancı, “Bu krizden çıkış yolu olarak sağlık ve zindeliğin tüm alanlarını sermayenin kullanımına açma çabası sürüyor. Ancak bu iradeyi gösterebiliriz. Tek sorunumuz, merkezi kapitalist ülkeler ve finans çevrelerinin buna izin verip vermeyeceği. Çekirdek kapitalist ülkeler, çevre kapitalist ülkelerin bu projeden çekilmelerine izin vermemek için direneceklerdir. Pandemi, sağlık alanını bir tüketim nesnesine dönüştürerek sağlık hizmetlerinin yürütülmesinin mümkün olmadığını herkese göstermiştir. Bu yüzden muhtemelen biraz daha esnek tutabilirler. Sağlık ve iş gücünün finansmanı, çalışma ortamının yetersizliği gibi birçok sorun var. Sorunların analizi elbette zaman alacaktır. Ancak cepten ödemelere son verilecek ve katılma payı kapsamında ek ücret alınmayacak bir sistemin hızla kurulması gerekmektedir. Koruyucu sağlık hizmetlerinin konsolide edilmesi ve güçlendirilmesi gerekmektedir. Türkiye’de bunu kurmak ve sürdürmek mümkün. Dolayısıyla tabi ki bu değişim gerçekleştikten sonra, hekimlerin dönüşü için daha iyi çalışma koşulları sağlandığında, hekimleri değersizleştirme girişimleri sona erdiğinde, mesleki prestijlerini yeniden elde ettiklerini hissettiklerinde, kendilerine güven duyacak ve dönecek. Tabii ki kolay değil. İnsanlar yaşadıkları topraklardan göç etmek zorunda kalmışlar ve yeni hayatlar kurmuşlardır. Ancak burada ve bu topraklarda sevdikleri ve akrabaları var, dolayısıyla güvenle çalışabilecekleri bir ortam yaratılır ve sağlanırsa şiddetle yüz yüze yaşamayacaklarsa geri dönmeyi tercih edeceklerdir.” (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
